AMAÇ: Bu çalışmada, idiopatik beyin omurilik sıvısı (BOS) rinoresi olan hastalarda uygulanan endoskopik endonazal cerrahinin etkinliği araştırıldı.
YÖNTEMLER: Bu çalışmada Ocak 2009 - Mayıs 2018 tarihleri arasında idiyopatik BOS rinoresi nedeniyle endonazal endoskopik cerrahi uygulanan 24 hasta (8 erkek, 16 kadın; ort. yaş: 52.8±12.0 yıl; dağılım, 18-72 yıl) retrospektif olarak analiz edildi. Pediatrik hastalar ve öyküsünde travma, tümör veya geçirilmiş kraniyal ve endoskopik endonazal cerrahi uygulanan hastalar çalışma dışı bırakıldı. Hastaların demografik özellikleri, defekt lokalizasyonu, tarafı, boyutu, radyolojik özellikleri, kullanılan greft/flep materyalleri, ek tedavi yöntemleri ve komplikasyonları analiz edildi.
BULGULAR: Defekt yeri incelendiğinde toplamda sfenoid sinüs lateral duvar oranı %33.4, frontal sinüs ostium posterior oranı %20.8, olfaktor sulkus oranı %25.0, fovea etmoidalis oranı %20.8’dir. Bir hastada iki taraflı defekt izlendi. Radyolojik incelemede hastaların yarısından fazlası (%54.2) Keros tip 2 idi. Defekt boyutu en az 1 mm ile en fazla 20 mm arasında değişmekte idi. Ameliyat sonrası hastane yatış süresi 6 gün ile 60 gün arasındaydı. Hastaların 11’inde lomber drenaj uygulandı. Defektin kapatılması için en çok fasya lata (%66.6) kullanıldı. Karşılaşılan komplikasyonlar ise menenjit, pnömosefali ve sepsis olup mortalite bir hastada oluşmuştur. Bir hastaya tekralayan rinore nedeniye kraniyotomi uygulandı.
SONUÇ: Tanı yöntemlerindeki zorluklara rağmen, medikal teknolojide ve cerrahi tekniklerdeki ilerlemeler, idiopatik BOS rinoresinin endoskopik yöntemlerle minimal invazif olarak tedavi edilebilmesini sağlamıştır. Eksternal yaklaşımların aksine, endonazal endoskopik yöntem düşük morbidite ve mortalite ile etkin bir tedavi yöntemidir.

OBJECTIVE: This study aims to evaluate the efficacy of endoscopic endonasal surgery in patients with idiopathic cerebrospinal fluid (CSF) rhinorrhea.
METHODS: In this study, 24 patients (8 males, 16 females; mean age: 52.8±12.0 years; range, 18 to 72 years) who underwent endonasal endoscopic surgery for idiopathic CSF rhinorrhea were retrospectively analyzed between January 2009 and May 2018. Pediatric patients and patients with a history of trauma, tumor, or previous cranial and endoscopic endonasal surgery were excluded from the study. Patients’ demographic characteristics, defect localization, side, size, radiological features, graft/flap materials used, additional treatment methods, and complications were analyzed.
RESULTS: When the defect localization was examined, 33.4% was the sphenoid sinus lateral wall, 25.0% of olfactory sulcus region, 20.8 posterior of frontal sinüs ostium and %20.2 fovea ethmoidalis. One patient had a bilateral defect. On radiological examination, more than half of the patients (54.2%) were Keros type 2. Defect size ranged from at least 1 mm to at most 20 mm. Postoperative hospital stay was between 6 days and 60 days. Eleven of the patients had lumbar drainage. Fascia lata was most commonly (66.6%)used to close the defect. Complications encountered were meningitis, pneumocephalus, and sepsis; mortality occurred in one patient. One patient underwent craniotomy due to recurrent rhinorrhea.
CONCLUSION: Despite the difficulties in diagnostic methods, advances in medical technology and surgical techniques have enabled the minimally invasively treatment of idiopathic CSF rhinorrhea using endoscopic methods. Contrary to external approaches, endonasal endoscopic method is an effective treatment method with low morbidity and mortality.